Girl Groups - The Story of Sound

Η MOTOWN ηταν μια μικρή ανεξάρτητη εταιρεία η οποία στεγαζόταν σε ένα συνηθισμένο οίκημα στο 2648 West Grand Boulevard. Το μοναδικό χαρακτηριστικό του σπιτιού που το ξεχώριζε από τις υπόλοιπες κατοικίες της περιοχής ήταν μια επιγραφή πάνω από την είσοδο: "Hitsville USA' [βίλα των hits] έγραφε και για μια τόσο νεαρή στην ηλικία εταιρεία ο αισιόδοξος τίτλος της φάνταζε τουλάχιστον αφελής. Ωστόσο η Motown όχι μόνο κατάφερε γρήγορα να βγάλει ψεύτες τους περιγελαστές της αλλά και στα χρόνια της Beatlemania ήταν ο μοναδικός ήχος της νεανικής Αμερικής [το "The Sound Of Young America" ήταν ένα από τα σλόγκαν της] που μπόρεσε να αντισταθμίσει τη βρετανική εισβολή. Και όλα αυτά από μια εταιρεία που οι διαχειριστές της ήταν αποκλειστικά μαύροι. Το μυστικό της επιτυχίας της έγκειται βέβαια στη διορατικότητα, στον επαγγελματισμό και στους χειρισμούς του Berry Gordy. 

 Berry Gordy

Ακολουθώντας κατά γράμμα τη συνταγή του Brill Building, ο Berry Gordy στελέχωσε την εταιρεία του με νέους, ταλαντούχους και διψασμένους για δόξα και χρήμα συνθέτες και παραγωγούς [όπως τον Smokey Robinson και Holland/Dozier/Holland καθώς και με καλλιτέχνες γεμάτους όνειρα και φιλοδοξίες. Μαύρες τραγουδίστριες και κοριτσίστικα groups αποτέλεσαν την πρώτη του επιλογή για να μπει στο παιχνίδι της pop με αξιώσεις -και δικαιώθηκε πανηγυρικά. To "Please Mr. Postman "των Marvelettes ήταν το πρώτο # 1 της εταιρείας ενός πρώην εργάτη της Ford και τη μοίρα της επιτυχίας του ακολούθησαν ένα σωρό hits από κορίτσια: "Every Little Bit Hurts" από την Brenda Holloway, "Dancin Ίη The Street", "Jimmy Mack", "Nowhere To Run" από τις Martha & The Vandellas, "Two Lovers", "The One Who Really Loves You "και "My Guy" οπό τη Mary Wells, "Take Me In Your Arms" από την Kim Weston και φυσικά τα τραγούδια των Supremes.Οι Supremes υπήρξαν το πιο πετυχημένο εμπορικά γυναικείο συγκρότημα της δεκαετίας του '60 όχι μόνο γιατί το άξιζαν αλλά και γιατί έτυχαν της εύνοιας του "μεγάλου αφεντικού". 

 

Holland/Dozier/Holland

Αν και θα βρεθούν αρκετοί που θα αμφισβητήσουν την άποψη που λέει ότι ο Berry Gordy "έχτισε" την καριέρα της Diana Ross και των Supremes εις βάρος των άλλων κοριτσιών της Motown, εκείνο που δεν μπορούν να αμφισβητήσουν με τίποτα είναι ότι ηθικά οι Supremes αδυνατούν να ενταχθούν στην κατηγορία των girl groups. Αν τα girl groups τραγουδούσαν μέσα από την καρδιά τους στοχεύοντας στις καρδιές των fans τους, οι Supremes τραγουδούσαν μέσα από την καρδιά τους στοχεύοντας στο Las Vegas και ίσως και στο Hollywood. Και τα κατάφεραν, δεν χωράει καμία αμφιβολία, με τραγούδια αντάξια της φήμης τους και του βάρους τους. Επιτρέψτε μου μόνο να έχω πάντα φυλαγμένη μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου για τις Supremes με την Jean Terrell στη θέση της Diana Ross. Στα αφτιά μου τραγούδια όπως το "Stoned Love",το "Up The Ladder To The Roof” η το "Automatically Sunshine" θα αναπνέουν πάντα απελευθερωμένα από το "άγχος" που δυνάστευε τις προκάτ επιτυχίες των "stars" Supremes.

 Shirelles

Από τα groups της Motown, πιο κοντά στο πνεύμα των girl groups κινήθηκαν οι Marvelettes.Τα τραγούδια τους διέθεταν ένα "σκληρό" αστικό r n b beat  σήμα κατατεθέν του ήχου του Detroit και μια θεματολογία ανάλογη με εκείνη των Shirelles.Παρ' όλο που το ρεπερτόριο τους ήταν εφάμιλλης ποιότητας με εκείνο των Supremes [για κάθε "Baby Love" διάβαζε ένα "Playboy" και για κάθε “You Keep Me Hangin On" διάβαζε ένα "The Hunter Gets Captured By The Game" και παρ' όλο που στο πρόσωπο  της Gladys Horton μπορούσε να αναγνωρίσει κανείς μια τραγουδίστρια πιο πειστική από την Diana Ross, οι Marvelettes από ένα σημείο και μετά "δεν πήγαν" για λόγους που γνωρίζει καλύτερα ο Berry Gordy [μήπως έφταιγε η καταγωγή τους; μήπως το ότι δεν ήταν όμορφες; ή μήπως το ότι έγιναν δημοφιλείς πριν από τις Supremes;].

 Crystals

Αν όμως οι Marvelettes έτυχαν άνισης μεταχείρισης από τους ανθρώπους της Motown μετά την πρώτη τους επιτυχία, οι Velvelettes, ένα φωνητικό κουιντέτο από το Μίσιγκαν, βυθίστηκαν στην αφάνεια προτού καν επιπλεύσουν. To "Needle In The Haystack" που άφησαν παρακαταθήκη πίσω τους είναι ένα από τα παραγνωρισμένα κλασικά της soul του Detroit: "Κάποτε πίστευα πως όλοι οι άνδρες ήταν καλοί / όμως, κορίτσια, πιστέψτε με και ακούστε τη συμβουλή μου / προσγειωθείτε, γιατί το να βρεις καλό άνθρωπο μοιάζει σαν να ψάχνεις βελόνα σια άχυρα". Αλήθεια, μίλησε κανείς για φεμινιστική pop;

 Ronnie & Phil Spector

Τελευταίο αλλά και πλέον σημαντικό συγκρότημα στον κύκλο των "χαμένων κοριτσιών της pop" ήταν οι Shangri-Las.

Οι Shangri-Las εμφανίστηκαν σχεδόν από το πουθενά το 1964, τη χρονιά δηλαδή όπου το φαινόμενο των girl groups έμπαινε στην τελική του φάση, λίγο προτού ανατραπεί ξανά η pop με την άφιξη του "Like A Rolling Stone” του Bob Dylan και την οριστική επικράτηση των Beatles στην Αμερική. Για τα ώς τότε στάνταρ που είχαν θεσπίσει τα girl groups στο image τους και στα τραγούδια τους, οι Shangri-Las φάνταζαν περισσότερο σαν μια ανωμαλία παρά σαν άλλο ένα συγκρότημα του χώρου. Τρία ατίθασα λευκά κορίτσια που συνήθως μασούσαν αναιδώς τσίχλα, φορούσαν ψηλές μπότες και εφαρμοστά παντελόνια και τραγουδούσαν για αρχηγούς συμμοριών και αποδράσεις από το σπίτι ήταν ένας επαναστατικός συνδυασμός που προκάλεσε τα ήθη της τότε Αμερικής αλλά και συνάμα αποδείχτηκε πολύ δημοφιλής.

 Ronettes

Το πρώτο τους hit "Remember [Walkin In The Sand] " περιέγραφε με ανατριχιαστική λεπτομέρεια ένα νεανικό δράμα. Μια κοπέλα λαμβάνει από το αγόρι της ένα γράμμα όπου της ανακοινώνει πως η σχέση τους έλαβε τέλος. "Ω, όχι, όχι, ΟΧΙ!", αναφωνεί με οδύνη η κοπέλα και, υπό τα κρωξίματα γλάρων και κυμάτων που σκάνε στην παραλία, θυμάται τις ευτυχισμένες στιγμές του έρωτά της. Τα ηχητικά εφέ που συνοδεύουν τις αναμνήσεις και τα ανάμεικτα συναισθήματα της πρωταγωνίστριας χρωματίζουν τόσο δραματικά το σκηνικό του τραγουδιού που αρκετοί ραδιοφωνικοί σταθμοί στην Αμερική αρνήθηκαν να βγάλουν τον δίσκο στα ερτζιανά, θεωρώντας πως το "Remember" περιέγραφε το χρονικό μιας επικείμενης αυτοκτονίας. Υπεύθυνος για το δραματικό soundtrack των Shangri-Las ήταν ο George Morton [το παρατσούκλι τον ήταν "Shadow", επειδή ποτέ δεν ήταν συνεπής στα ραντεβού τον], ένας Phil Spector τσέπης, με δερμάτινο τζάκετ και μαύρα γυαλιά, ο οποίος πλαισίωνε τις "μαύρες" σαπουνόπερες του group με μια σχεδόν φουτουριστική παραγωγή, πλήρης σε ατμοσφαιρικότητα και με έμφαση στο σασπένς και στη δράση. Στο "Leader Of The Park" ο "Shadow" Morton κάλεσε στο studio νεαρούς bikers και τους έβαλε να μαρσάρουν επίμονα με τις μηχανές τους για να καταγράψει τον θόρυβο και να τον προσθέσει στο φόντο ενός τραγουδιού που σχετιζόταν με τον θάνατο. Η επιτυχία του συγκεκριμένου τραγουδιού σήμανε και την απαρχή μιας σειράς δίσκων με παραπλήσιο περιεχόμενο, τα λεγόμενα death songs - το "Terry "της Twinkle είναι ίσως το πιο γνωστό από αυτά.

 Dixie Cups

Ενα άλλο στοιχείο που διαφοροποίησε ουσιαστικά τις Shangri-Las από όλα τα ως τότε girl groups ήταν η θέση των ίδιων των κοριτσιών μέσα στα τραγούδια. Ενώ στον "μέσο" δίσκο των girl groups οι κοπέλες ερμήνευαν συγχρονισμένα τα θέματά τους με το κατάλληλο πάθος και την απαιτούμενη ειλικρίνεια, στους δίσκους των Shangri-Las η καθεμία υποδυόταν έναν συγκεκριμένο ρόλο. Στην ουσία τα τραγούδια τους ήταν μελοποιημένοι διάλογοι, κάτι σαν να ακούς ένα τηλεοπτικό σίριαλ χωρίς να το βλέπεις. Με τη διαφορά πως τούτα τα σίριαλ πολλές φορές υπονόμευαν τους θεσμούς της κοινωνίας.  Στο "ICan Never Go Home Anymore", για παράδειγμα, η πρωταγωνίστρια το σκάει από το σπίτι με τον φίλο της και η μητέρα της πεθαίνει από τον καημό της. Πρόκειται για προπαγάνδα ενάντια στην οικογένεια που προκαλεί ίσως το κοινό αίσθημα, αλλά που είναι όμως δοσμένη με τέτοια κινηματογραφικότητα που η ρεαλιστικότητα της σχεδόν "αυτοαναιρείται". Στο "Past, Present And Future” το τελευταίο τους single στη Red Bird, εταιρεία - μεταξύ άλλων - θαυμάσιων παραγνωρισμένων girl groups όπως ot Dixie Cups, οι Butterflys και οι Jellybeans] ο Morton στήνει μια μελαγχολική ερωτική μπαλάντα πάνω στη μελωδία του "Moonlight Sonata "του Beethoven, με τη Mary Weiss να αφηγείται την ιστορία μιας ραγισμένης καρδιάς που δεν πρόκειται ποτέ να αναρρώσει: "Κάποτε πίστευα πως θα ερωτευθώ / αλλά προς το παρόν δεν φαίνεται πιθανό. / Δεν νομίζω πως θα μου ξανασυμβεί ποτέ πια". Τα λόγια σβήνουν μέσα στη μουσική και το τραγούδι ξεψυχάει αφήνοντας ένα βάρος στην ψυχή. Είναι υπέροχο, είναι θεϊκό και είναι το αριστούργημα τους. Δεν είναι επίσης καθόλου παράξενο που οι Αμερικανοί δεν μπόρεσαν ποτέ να το καταλάβουν.

Οι Shangri-Las, εσκεμμένα ή όχι, υπήρξαν πρωτοπόρες για την εποχή τους και αν η μοναδικότητά τους δεν έχει αναγνωριστεί ευρύτερα σήμερα, αυτό οφείλεται περισσότερο στην άγνοια και στην αδιαφορία του κόσμου [ο οποίος μοιάζει φυλακισμένος μέσα στα rock κλισέ του] παρά στις ίδιες.

 Shangri-Las

Πρέπει να ειπωθεί πως το χρονικό διάστημα όπου άνθησαν τα girl groups από το 1958 ως το 1964 η αμερικανική κοινωνία διένυε ημέρες "οίνου και ρόδων". Ήταν χρόνια όπου η  κυβέρνηση Κένεντι εμφυσούσε στη συνείδηση του κόσμου ένα νέο πνεύμα αισιοδοξίας, ελπίδας και άκρατου ηδονισμού για τη ζωή. Ο Μακαρθισμός τελείωνε [όπως τελείωσε και ο Αϊζενχάουερ από πρόεδρος των ΗΠΑ], οι beatniks αποκτούσαν την αξιοπιστία τους και τα τηλεοπτικά shows πολλαπλασιάζονταν, το ένα μετά το άλλο. Ήταν χρόνια αθωότητας, ευεξίας και θετικής διάθεσης.Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον τα girl groups αναπτύχθηκαν και εξέφρασαν τα συναισθήματα και τις φαντασιώσεις της νεολαίας με τον πιο άμεσο και ειλικρινή τρόπο. 

Η δολοφονία του Κένεντι ωστόσο στο Ντάλας του Τέξας το 1963 καθώς και μια σειρά πολιτικά γεγονότα όπως  το Βιετνάμ ή τα φυλετικά μίση ανέτρεψαν αυτό το κλίμα της ευφορίας και σημάδεψαν το τέλος της εποχής της "αθωότητας", τόσο στην κοινωνία όσο και στο πεντάγραμμο. Τα τραγούδια έπαψαν να είναι ρομαντικά και όταν ο Bob Dylan άρπαξε τη σκυτάλη μαζί με τους Beatles, η pop ωρίμασε μέσα σε μία νύχτα. 

Ξαφνικά στίχοι όπως "πηγαίνουμε σε ένα εκκλησάκι / και πηγαίνουμε να παντρευτούμε "[από το "Chapel Of Love "των Dixie Cups] ηχούσαν τουλάχιστον απλοϊκοί και παιδιάστικοι, ενώ τα ερωτικά τραγούδια πλέον είχαν αποκτήσει διφορούμενο νόημα.

Η κληρονομιά ωστόσο που άφησαν πίσω τους τα κορίτσια εκτιμήθηκε κατάλληλα από τις μεταγενέστερες γενιές τραγουδοποιών - και ευτυχώς όχι μόνο από γυναίκες. Καλλιτέχνες όπως οι Grand Funk Railroad, οι Manhattan Transfer, ο James Taylor, ο Bruce Springsteen, Ramones, ο John Lennon  οι Aerosmith κ.ά. απέτισαν, κατά καιρούς, φόρο τιμής στον "ήχο των girl groups" είτε διασκευάζοντας στάνταρ τους είτε αφιερώνοντας τραγούδια τους.Αποσπασμα απ το περιοδικο "Zoo"  τευχος 3 Μαιος - Ιουνιος 1997.

Taste :

Girl Groups - The Story of Sound (full movie)

By Electric Looser